17 styczeń 2024

Staszów: miasto nad Czarną Staszowską

zdjęcie: Staszów: miasto nad Czarną Staszowską / Tomek Banaś/CC BY-SA 3.0 DEED/https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/
Tomek Banaś/CC BY-SA 3.0 DEED/https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/
Podróżuj po Świętokrzyskiem: Staszów czeka na ciebie!
REKLAMA

Tego szukamy w Staszowie

Przekonaj się, co kryje się pod najczęściej wyszukiwanymi frazami internautów, takimi jak: Staszów, Staszów pogoda, praca Staszów, PUP Staszów, BS Staszów, szpital Staszów.

Jeśli jesteś osobą, która chce dowiedzieć się czegoś więcej o Staszowie, tutaj możesz przeczytać kilka słów o jego historii.

Skorzystaj i dowiedz się więcej o Staszowie!
Miasto Staszów zostało założone około roku 1525 przez wojewodę sieradzkiego, Hieronima z Łasku, który uzyskał na to zgodę królewską zgodnie z prawem magdeburskim. Od tamtej pory, aż do obecnych czasów, mieszkańcy Staszowa korzystają z przywileju prowadzenia produkcji rzemieślniczej oraz handlu gotowymi towarami, których sami są producentami. To miasto było znane jako centrum produkcji wysokiej jakości sukiennictwa, obrusów, serwet, obuwia, wyrobów z żelaza i stali (w tym słynnej szabli „staszówki”), powozów, fajansu i innych artykułów. Pomimo zniszczeń podczas drugiej wojny światowej najbardziej wartościowe zabytki przetrwały do dzisiaj, a szczególnie godne uwagi są sukiennice staszowskie, dominujące na rynku od XVIII wieku. Niestety, dom panów na Rytwianach, będący miejscem tworzenia i wspierania miasta, uległ zniszczeniu i został zapomniany.

Historia Staszowa ma swoje korzenie prawdopodobnie w postaci Stasza (Stanisława), którego imię pojawiło się w dokumencie fundacyjnym kościoła parafialnego św. Bartłomieja z 1241 r. Prawdopodobnie był on członkiem rycerskiego rodu Bogoriów, posiadającego wczesnośredniowieczne ziemie sandomierskie. Parafia ta obejmowała również wioskę Rytwiany, gdzie osiedlili się właściciele majątku staszowskiego i fundatorzy kościoła św. Bartłomieja.

Mieszczanie staszowscy opierali swoją gospodarkę głównie na hodowli owiec, prowadzonej na naturalnych łąkach i pastwiskach w okolicach miasta. To umożliwiło rozwój kluczowej gałęzi przemysłu w Staszowie, czyli produkcji sukna. Już w 1555 r. sukiennicy z miasta utworzyli osobny cech, który posiadał własny ołtarz w kościele parafialnym. Symbolicznym znakiem dobrobytu staszowskich sukienników jest imponujący budynek sukiennic, często mylnie nazywany ratuszem, w centralnej części rynku.

Obok kościoła parafialnego istniał w Staszowie zbór Braci Polskich (Arian), który został zamknięty dopiero pod koniec XVI wieku. W 1615 r. miejscowi szewcy otrzymali pisemne potwierdzenie istnienia swojego cechu w mieście. Bractwo to czciło świętych Kryspina i Kryspiniana, co zostało potwierdzone w roku 1739 ustawą Augustem księciem Czartoryjskim. Jan na Tęczynie wprowadził w 1635 r. jeden „połączony” cech, obejmujący kowali, ślusarzy, kołodziejów, bednarzy, malarzy, stolarzy, rymarzy, powroźników, kotlarzy, czapników, mieczników, złotników, siodlarzy i błoniarzy. Jego potomek Stanisław w roku 1670 ustanowił odrębny cech dla garncarzy.

W 1731 r. miasto przeszło w posiadanie Augusta Czartoryskiego, który kontynuował modernizację Staszowa zgodnie z ideami oświecenia. Zakończono budowę sukiennic z wieżą zegarową, wybrukowano główne ulice i rynek. W latach 1751-1757 wzdłuż rynku wzniesiono 27 solidnych kamienic mieszczących się, a w 1766 r. powstała pierwsza manufaktura sukiennicza w mieście. Szczegółowe informacje na temat XVIII-wiecznego Staszowa i okolic można znaleźć w opisie zatytułowanym „Inwentarz Dóbr Staszowskich i Klucza Łysakowskiego do roku 1795”.

Upadek państwa polskiego w 1795 r. zniweczył ambitne plany modernizacji miast. Przemysł uległ zastoju, co sprawiło, że tradycyjne doroczne jarmarki i cotygodniowe targi straciły na znaczeniu. Zmniejszyła się liczba kupców, a asortyment oferowanych produktów zmienił się na rzecz towarów codziennego użytku.

Wznowienie gospodarcze przyniosła odrodzona w 1918 r. Rzeczpospolita Polska. Staszów cieszył się z funkcjonujących zakładów rzemieślniczych, w tym szewców dostarczających obuwie dla wojska, krawców produkujących odzież wojskową i producentów słynnych cygaretek „sułtanki”. Istotną rolę odegrały również koszary 2 Pułku Legionów przeniesione z Pińczowa, przyczyniając się do ożywienia życia społecznego i kulturalnego, a w latach 30. XX wieku w mieście działało stałe kino i teatr.

Okres prosperity zakończyła druga wojna światowa, podczas której ponad 55% mieszkańców miasta, głównie żydowskiego pochodzenia, zostało wymordowanych. Po wojnie zniszczenia zostały naprawione, a miasto w odnowionej formie przyciąga turystów, oferując świetne wycieczki samochodowe, rowerowe, piesze, a nawet kajakowe, po zabytkach przeszłości, takich jak Łubnice, Rytwiany, Wiśniowa Wola, Szydłów, Kurozwęki czy Ujazd.
Info z Gryfic
Prognoza pogody
PRZECZYTAJ JESZCZE
pogoda Staszów
18.3°C
wschód słońca: 04:47
zachód słońca: 20:15
REKLAMA

Kalendarz Wydarzeń / Koncertów / Imprez w Staszowie

kiedy
2024-05-18 17:00
miejsce
Staszowski Ośrodek Kultury,...
wstęp biletowany